دارالترجمه رسمی الیت 727
کمبود زمان و حجم زیاد ترجمه ها ممکن است باعث شوند که برای ترجمه اسناد، مقاله و حتی کتاب دست به دامن ابزارهایی چون گوگل ترنسلیت (Google Translate) بینگ (Bing) و سایر نرم افزارها بشویم. اما سوال مهمی که مطرح می شود این است که آیا می توان به ترجمه ماشینی اعتماد کرد؟ باید ها و نبایدهای استفاده آن چیست. در این مقاله به بررسی عملکرد و روش های موثر برای استفاده از ابزارهای ترجمه ماشینی و در راس آنها گوگل ترنسلیت به دلیل استفاده عمده آن پرداخته می شود.
پروژه گوگل ترنسلیت (سیستم ترجمه گوگل) ابتدا در آوریل سال ۲۰۰۶ با امکان ترجمه دو زبان عربی و انگلیسی معرفی شد. نزدیک به ۴۰ مرحله در اضافه کردن ویژگیهای زبانها، امروزه این وب سایت ۹۱ زبان دنیا را پوشش می دهد. زبان فارسی نیز از سال ۲۰۰۹ به مجموع زبانهای گوگل ترنسلیت اضافه شده است.
قبل از همه باید اشاره شود که مهم ترین مشکل ترجمه ماشینی در چند معنا بودن واژه ها، لحن و کنایه مشخص می شود. ممکن است شما متنی را به ورودی گوگل ترنسلیت بدهید که در آن تشبیه و یا استعاره به کار رفته است. در این صورت خطای ترجمه آن به احتمال بالا خواهد رفت. به عنوان مثال اگر بخواهیم حتی ترکیب ساده ای مثل سرمای سوزان را ترجمه کنیم به احتمال خروجی اشتباهی را دریافت خواهیم کرد.
شکل ۱٫ ترجمه ماشینی و خروجی غیر دقیق برای ترکیب واژگان
«توجه داشته باشید که واژه ها و جدول های واژگان اساس ترجمه های ماشینی را تشکیل می دهند، بنابراین سعی کنید عمده استفاده شما از ترجمه ماشینی استفاده از واژگان باشد. زیرا برخی اوقات ذهن ما به دنبال واژه ای مناسب است اما قادر نیست درهمان لحظه معادل دقیق و مناسبی برای آن پیدا کند. در این مواقع ترجمه ماشینی می تواند به ما کمک کند تا با استفاده از آن بتوانیم گزینش مناسبی در معنی داشته باشیم.»
یکی از راهکارهای مهم رفع این مشکل بازخورد دادن به ترجمه های اشتباه ماشینی است که نرم افزارها و مترجم های بر پایه وب از شما می خواهند که به آنها کمک کنید. با این کار هر زمان که این اصطلاح را از ماشین بخواهید، ترجمه مورد نظر شما در خروجی آن ظاهر خواهد شد. مانند شکل زیر که ترجمه دقیق تری برای سرمای سوزان ویرایش گردید.
شکل ۲٫ ویرایش ترجمه دقیق با استفاده از گزینه wrong در جدول خروجی ترجمه گوگل ترنسلیت
ترجمه های ماشینی کاربردهای مختلفی دارند و کاربران ممکن است برای ترجمه وب سایت های خود نیز از این ابزار استفاده کنند. در صورتی که بخواهید صرفا از ابزار و نرم افزارهای مترجم ماشینی و رایگانی مانند گوگل ترنسلیت استفاده کنید، دچار مشکل خواهید شد. ابتدا این که گوگل ترنسلیت یا هر مترجم ماشینی دیگر توسط فرد اداره نمی شود، بنابراین در تشخیص معانی اصلی دچار مشکل خواهد شد و وب سایت شما برای خوانندگان آن زبان غیر حرفه ای و پر از اشتباهات معنایی و حتی لغوی خواهد بود. بنابراین یک مترجم انسانی و حرفه ای می تواند با استفاده از ابزار مترجم ماشینی سرعت و دقت خود را افزایش دهد و با تشخیص خود و بسته به محتوای ترجمه که ممکن است مقاله علمی، مطلب پزشکی و یا اسناد حقوقی باشد ترجمه کند. ضروری است که یادآور شویم برای هر رشته تخصصی باید مترجم دانش و اطلاعات و واژگان تخصصی آن حوزه را نیز داشته باشد.
نکته دیگر در استفاده از مترجم های ماشینی این است که زبان علمی نسبت به زبانهای دیگر کارکرد بهتری دارد. اما نباید همه جملات و به اصطلاح یک پاراگراف را در آن قرار دهید، فقط در یک صورت پیشنهاد می شود که از این راه استفاده کنید. در صورتی که مترجم حرفه ای هستید و می خواهید زمان کمتری برای ترجمه صرف کنید و ویرایش متن را به جای ترجمه انجام دهید. اما دقت کنید که ساختار متن شما ساده و دور از اصطلاحات و ترکیب های پیچیده مانند (phrasal verb) باشد و ترجیحا از ترجمه یک سویه انگلیسی به فارسی و یا زبانهایی که واژه گان مشترک زیادی با فارسی دارند، استفاده کنید. سعی کنید صرفا حداکثر جمله به جمله استفاده کنید و متن را دقیق ویرایش کنید. زیرا حجم زیاد خطای شما را بالا می برد. در شکل ۳ نمونه از این ترجمه نشان داده شده است که می توانیم خطاهای مربوط به ساختار و لحن جمله را نیز ببینیم با این حال در زمان ترجمله کلمات ساده به ما کمک می کند.
شکل ۳٫ ترجمه جمله ای از زبان علمی در خروجی گوگل ترنسلیت
اگر نوع کار شما به گونه ای است که می خواهید از زبان به عنوان ابزار مناسب و دقیق استفاده کنید و در واقع ترجمه وب سایت یا اسناد و متن های تبلیغاتی کیفیت بالایی داشته باشید، بهتر است از مترجم حرفه ای استفاده کنید. زیرا مترجم های ماشینی ساختار های جذاب و یا لحن را به هیچ عنوان در نظر نمی گیرند و با توجه به این که بیشتر از الگوریتم های پیش بینی کننده استفاده می کنند، خطای آنها غیر قابل اجتناب خواهد بود. زیرا لحن و سبک هر نوشته تفاوت دارد و قدرت عواطف انسان می تواند باعث تشخیص دقیق تر و نه کامل تر بشود. با این وجود خطای مترجم انسانی را نیز نباید نادیده گرفت.
به یاد داشته باشیم که ماشین هیچ گاه حتی سیستم ترجمه گوگل نمی تواند ابزار مناسبی برای ترجمه لحن، عواطف و احساس های ما بوده و تجربه مترجم انسانی را نیز نخواهد داشت. و اگر بخواهید صرفا از این ابزارها برای ترجمه کارها و وظایف خودتان استفاده کنید، غیر حرفه ای به نظر خواهید رسید. برای این که بتوانید درک مناسبی از ترجمه داشته باشید حداقل با مراجعه به کتاب یا مقالاتی با اصول ترجمه آشنا شوید تا خطاهای احتمالی خودتان را کاهش دهید.